Unisex of Madmen?

"Oe iez tie maaen and oe iez tie woeman??" sliste mijn Italiaanse kennis, vertwijfeld starend naar een Nederlands unisexpaar op het terras. U kent ze wel: sportschoenen, beige kuitbroek en ruimvallend t-shirt, Gaastra-jassen, kortgeknipte grijze hoofden en een schoudertas. De cultuurverschillen in en notedop op dat terras. Nederland scoort zeer hoog op de feminiene ladder, net onder de toppers Noorwegen en Zweden. Italië staat nummer 7 op de ladder voor masculiteit, onder bijvoorbeeld Oostenrijk, Venzuela, Japan en Slowakije. Masculien betekent dat de emotionele sexerollen gescheiden zijn: mannen zijn hard, vrouwen zijn zachter. In feminiene culturen overlappen de rollen van de sexen elkaar: mannen mogen ook zacht en zorgzaam zijn. Masculiene culturen vinden verantwoordelijkheidsgevoel, besluitvaardigheid en eerzucht typisch mannelijke eigenschappen en zorgzaamheid en zachtaardigheid typisch vrouwelijke.
De scheidslijn tussen feminiene en masculiene landen is verwarrend. Zowel rijke als arme landen kunnen feminien zijn. Soms liggen ze vlak bij elkaar: Slowakije is de masculiene topper, terwijl Slovenië in de feminiene top 5 zit. Veel landen in onze buurt zijn masculien: Duitsland, België, Groot Brittannië en Luxemburg. Frankrijk, Spanje en Portugal zijn echter weer behoorlijk feminien. Sommige feminiene landen liggen mijlen ver weg: Suriname, en veel andere Zuid Amerikaanse landen bijvoorbeeld. Deze culturele verschilfactor leidt dan ook gemakkelijk tot verwarring en misverstanden.
Voor de goede orde: feminien is niet hetzelfde als feministisch. In masculiene landen bestaan net zo goed feministen als in feminiene. Alleen willen ze wat anders. In masculiene landen willen ze vooral gelijke rechten voor vrouwen. In feminiene landen willen ze dat mannen ook gaan zorgen.
Er is een grote rage rondom de serie Madmen over de Amerikaanse reclamewereld in de jaren 50/60. Madmen is masculiniteit in motion. De succesvolle hoofdpersoon Don Draper leeft om te werken, gaat vanzelfsprekend vreemd en moet zijn gevoelens van verdriet verbergen. De competitie is openlijk en snoeihard, ego's zijn opgeblazen, wie zwak is, is een "loser". Betty is Dans beeldschone "trophywife". Zij zorgt voor haar uiterlijk, hun kinderen, de inrichting van hun huis en hun leefomgeving (als de watervoorziening in het dorp in gevaar dreigt te komen). Don pronkt met haar schoonheid, en moet in ruil haar ambities waarmaken. Zij voedt de kinderen op, maar hij moet ze disciplineren, bijvoorbeeld het "agressieve" gedrag van dochter Sally. Dan rijdt de luxe sedan, Betty rijdt de stationwagon. Peggy Olson, de enige vrouw die probeert in de mannenwereld van Madmen carriëre te maken, blijft ongehuwd, is het object van misbruik en spot. De homoseksualiteit van de artdirector is onmanlijk en dus onbespreekbaar.
Nee dan de feminiene cultuur: daarin is het verwijzen naar typisch vrouwelijke of mannelijke eigenschappen taboe. Vaders en moeders voeden samen op. Je werkt om te leven. Uitblinken is verdacht, bescheidenheid is de norm. De zwakkeren moeten geholpen en gesteund. Behoefte is meer een uitgangspunt voor de beloning dan prestatie. Agressie en competitie zijn ongewenst, ego's moeten verstopt worden. Er wordt meer gesproken en gelezen over relaties en gevoelens. Partners delen dezelfde auto. De houding ten opzichte van single of homoseksueel zijn is toleranter.

Ondertussen in Nederland: Docenten en beleidsmakers op het gebied van onderwijsvormen met hun ideeën over onderwijs en opvoeding de extreem feminiene cultuur van de Nederlandse bovenlaag. Dat betekent: veel aandacht voor zwakke leerlingen wier prestaties moeten worden opgekrikt, weinig aandacht voor competitie en uitblinkers; voorkeur voor vriendelijke docenten die dicht bij de leerling staan, in plaats van briljante docenten; meer aandacht voor verbanden, communicatie en relaties, minder voor feiten; minder nadruk op individuele prestaties, meer op groepswerk; nadruk op talenten en ontplooiing in plaats van op arbeidsmarkt en carriëremogelijkheden, etc. Hun leerlingen, of ze nu uit een arbeidersgezin of uit een gezin van "nieuwe Nederlanders" komen, zijn meer en meer grootgebracht met de waarden uit een meer masculiene cultuur. Dat botst, met name voor jongens. De waarden van "onze" feminiene cultuur zijn immers in een masculiene cultuur meer geassocieerd met de vrouwelijke rol dan met de mannelijke. Jongens willen geen "sissies" of "puffs" zijn. Misschien is wat meer Madmen en wat minder unisex goed voor het onderwijs.

Don Draper in competitie: http://www.youtube.com/watch?v=5y4b-DEkIps
Over de serie: http://www.youtube.com/watch?v=j0qEL76eJvw
Zie Betty Draper: http://www.youtube.com/watch?v=bH_i49BeJGA
Zie Peggy Olson: http://www.youtube.com/watch?v=DxZ3A9giyIo
Peggy bij de gynacoloog: http://www.youtube.com/watch?v=U1bPoSEii2M
Maak je eigen Betty Draper kapsel: http://www.youtube.com/watch?v=HAS9hdKN3h4&feature=related,